پوکی استخوان به چه معناست؟
داخل استخوان سالم دارای فضاهای کوچک و لانه زنبوری است. پوکی استخوان اندازه این فضاها را افزایش می دهد و باعث می شود استخوان قدرت و تراکم خود را از دست بدهد. در این بیماری قسمت بیرونی استخوان ضعیفتر و نازکتر میشود. در نتیجه، استخوان ها ضعیف و شکننده شدن می شوند. در برخی موارد بسیار شدید تر آسیب به حدی میرسد که فشارهای خفیف مانند خم شدن و یا سرفه کردن باعث شکستگی استخوان ها می شود. این شکستگی ها بیشتر در نواحی لگن، مچ دست یا ستون فقرات رخ می دهند. طبق مطالعات خانم ها چهار برابر بیشتر از آقایان در معرض ابتلا به پوکی استخوان هستند. به طوری که بعد از 50 سالگی، یک نفر از هر دو خانم و یک نفر از هر چهار آقا دچار شکستگی ناشی از پوکی استخوان می شوند . می توان گفت حدود 200 میلیون نفر در سراسر جهان به پوکی استخوان مبتلا هستند.
علت ایجاد این بیماری چیست؟
استخوان بافتی است که به صورت مداوم در حال تجزیه و جایگزینی است؛ زمانی که ایجاد شدن سلول های جدید استخوان با از بین رفتن و تحلیل آن متعادل نباشد پوکی استخوان رخ می دهد. هر چه سن بالاتر می رود سرعت تخریب توده ی استخوانی از بازسازی و به وجود آمدن آن بیشتر می شود. رژیم غذایی مناسب، دارو ها و مکمل ها، ورزش و داشتن وزن متناسب می تواند به تقویت استخوان های ضعیف کمک کند.
عوامل خطر رایج برای پوکی استخوان عبارتند از:
- افزایش سن
- یائسگی قبل از 45 سالگی
- سطوح پایین تستوسترون در آقایان
- استروژن پایین در خانم ها
- مصرف داروهای خاصی که سطح برخی از هورمون ها را کاهش می دهند.
- سیگار کشیدن
- داشتن سابقه خانوادگی پوکی استخوان
- عدم انجام فعالیت بدنی مناسب و منظم به میزان کافی
ارزیابی سلامت استخوان
ارزیابی سلامت استخوان، مانند آزمایش تراکم استخوان، به اندازه گیری میزان کلسیم در استخوان ها کمک می کند. این آزمایش به تشخیص پوکی استخوان و استئوپنی کمک می کند. (در استئوپنی استخوان هاضعیف شده اند اما به شدت پوکی استخوان نیست.) این ارزیابی به افراد کمک می کند تا اقداماتی را برای جلوگیری از بدتر شدن وضعیت خود انجام دهند. انجام این آزمایش توسط پزشک توصیه می گردد و خیلی از افراد ممکن است به انجام آن نیازی نداشته باشند.
کدام مواد مغذی می توانند کمک کننده باشند؟
به طور کلی دو رکن اصلی حفظ سلامت استخوان ها و پیشگیری از پوکی استخوان، ورزش و تغذیه مناسب می باشد. رژیم غذایی افراد باید دارای مقدار مناسبی از کلسیم باشد. خانم ها و آقایان 18 تا 50 ساله به میزان 1000 میلی گرم کلسیم در روز نیاز دارند و زمانی که خانم ها به بالای 50 سال و آقایان به بالای 70 سال می رسند این مقدار به 1200 میلی گرم روزانه تغییر می یابد، که توصیه می گردد بیشتر این مقدار از رژیم غذایی سالم دریافت گردد.
اما کلسیم به تنهایی کافی نیست و عوامل دیگر در کنار کلسیم به اثربخشی بهتر آن کمک می کند.
منیزیم:
منیزیم در تشکیل استخوان نقش دارد و بر فعالیت استئوبلاست (سلول های سازنده استخوان)، استئوکلاست (سلول های تحلیل برنده استخوان)، غلظت هورمون پاراتیروئید و شکل فعال ویتامین D تاثیر می گذارد.
تحقیقات نشان می دهند خانم های مبتلا به پوکی استخوان نسبت به خانم هایی که پوکی استخوان ندارند سطح سرمی منیزیم پایین تری دارند.
- زینک سولفات :
زینک یک عنصر کمیاب ضروری بدن است که برای رشد طبیعی اسکلتی و هومئوستاز استخوانی مورد نیاز است.
- ویتامین K2 :
این ویتامین در تنظیم انتقال کلسیم نقش دارد و باعث افزایش کلسیفیکاسیون استخوان ها و کاهش کلسیفیکاسیون عروق (جلوگیری از بیماری های قلبی) می شود. روی متابولیسم کلسیم در استخوان و دندان موثر است و به ساخت و حفظ استخوان کمک می کند و باعث کاهش پوکی استخوان می گردد. اثرات مفید ویتامین K2 به همراه ویتامین D3 افزایش می یابد.
- ویتامین D3 :
ویتامین D3، یک ویتامین محلول در چربی است که به آن ویتامین آفتاب هم می گویند و عملکرد اصلی آن جذب کلسیم و فسفات است و بر روی سلامت استخوان، رشد و تکامل ماهیچه، محافظت از سیستم عصبی، افزایش ایمنی، پشتیبانی از سلول های مغز و … موثر است.
مکمل استئوبان، از برند ویتاول، مکملی مناسب برای حفظ سلامت استخوان ها بوده و علاوه بر کلسیم، ویتامین D3، زینک و منیزیم دارای ویتامین پر اهمیت K2 نیز می باشد که علاوه بر تقویت استخوان ها به جلوگیری از عوارض عروقی نیز کمک می کند.
درصورت بارداری، شیردهی، داشتن بیماری زمینه ای یا مصرف هر گونه دارو یا مکمل، قبل از مصرف این فرآورده با پزشک خود مشورت کنید.
منابع:
https://www.medicalnewstoday.com/articles/how-to-prevent-osteoporosis#bone-health
https://www.webmd.com/osteoporosis/osteoporosis-prevention