آفت دهان چیست؟!
آفت های دهانی، ضایعات کوچک، کم عمق و دردناکی هستند که بر روی غشاهای مخاطی داخل دهان از جمله داخل گونه ها، زیر زبان، داخل لب ها، در پایه لثه ها یا روی کام نرم ایجاد می شوند. این ضایعات اغلب با یک مرکز سفید یا زرد با حاشیه قرمز مشخص شده و می توانند از نظر اندازه و شکل متفاوت باشند. فرد مبتلا ممکن است احساس درد، ناراحتی یا سوزش به ویژه هنگام غذاخوردن یا صحبت کردن را تجربه کند. آفت دهان بر خلاف تبخال که در سطح لب و توسط ویروس هرپس سیمپلکس ایجاد می شود، داخل حفره دهان بوده و مسری نیست. اغلب این ضایعات با مراقبت های بهداشتی طی یک تا دو هفته به خودی خود بهبود مییابند، اما درصورت عدم بهبودی، مشاوره با یک متخصص مراقبتهای بهداشتی یا دندانپزشک می تواند موثر باشد.
علت و عوامل بروز آفت های دهان چیست؟
عوامل متعددی در ایجاد آفت های دهان نقش دارند. جوانان، زنان و افراد با سابقه خانوادگی، بیشتر به این ضایعات ممکن است مبتلا شوند. معمولا منشا آفت های دهانی ترکیبی از عوامل مختلف است. از جمله:
- ضربه های موضعی، مانند گاز گرفتن تصادفی، لبه های تیز دستگاه های دندانی، یا تحریک بریس ها
- عفونت های ویروسی به ویژه ویروس هرپس سیمپلکس که منجر به ایجاد تبخال روی لب ها می شود.
- سایر عفونت های ویروسی یا باکتریایی، از جمله بیماری دست، پا و دهان یا برفک دهان، ممکن است در ایجاد زخم های دهان نقش داشته باشند.
- کمبودهای تغذیه ای، به ویژه کمبود ویتامین B12، آهن، یا فولات
- شرایط خودایمنی
- استرس
- تغییرات هورمونی
- مصرف برخی داروها
راه پیشگیری از بروز این ضایعات چیست؟
- رعایت بهداشت دهان و دندان از جمله مسواک زدن و استفاده از نخ دندان
- عدم مصرف غذاهایی که باعث تحریک لثه می شوند مانند غذاهای تند، ترش و …
- انجام معاینات منظم دندانپزشکی
- جلوگیری از آسیب به بافت های دهان در اثر برخورد به اجسام خارجی نامناسب یا تیز
- مدیریت استرس
- حفظ رژیم غذایی مناسب و غنی از ویتامین ها و مواد معدنی ضروری برای بدن
- استفاده از دهانشویه های بدون الکل برای کسانی که مستعد ابتلا به آفت های مکرر هستند
در موارد زیر بهتر است به پزشک مراجعه شود:
- بزرگ شدن غیرطبیعی ضایعات یا احساس درد شدید
- عدم بهبودی آفت ها بیش از گذشت دو هفته
- داشتن علائم همراه مانند تب، ناراحتی، سختی در بلع و ….
- گسترش ضایعات داخل حفره دهان
درمان آفت دهان
درمان آفت شامل ترکیبی از اقدامات خود مراقبتی و در موارد خاص مداخلات پزشکی است.
درموارد خفیف، ضایعات پس از گذشت یک تا دو هفته به خودی خود برطرف می شوند اما در موارد شدید مداخلات پزشکی موردنیاز است.
طبق توصیه انجمن دندانپزشکی آمریکا، شستشوی دهان با آب نمک یا استفاده از دهانشویه های بدون الکل ممکن است باعث تسکین و کمک به حفظ بهداشت دهان شود.
همچنین مصرف بعضی داروهای بدون نسخه به صورت موضعی، می تواند به کاهش درد و التهاب و روند بهبودی کمک کند.
مشورت با متخصص مراقبت های بهداشتی یا دندانپزشک به ویژه زمانی که آفت ها به طور مداوم ایجاد می شوند و یا به شدت دردناک هستند، توصیه می شود زیرا علل زمینه ای توسط آنها شناسایی شده و تشخیص و درمان به موقع صورت می گیرد. این امر میتواند باعث بهبود سریعتر و کاهش علائم مرتبط با زخم های دهانی شود.
منابع:
1) https://www.healthline.com/health/mouth-sores#diagnosis
2) https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/canker-sore/symptoms-causes/syc-20370615