آبله میمون چیست؟
آبله میمون یک بیماری مشترک بین انسان و دام است (ویروسی که از حیوانات به انسان منتقل می شود. آبله میمون یک بیماری نادر است که در اثر عفونت با ویروس آبله میمون ایجاد می شود. این ویروس میمون از گونه Orthopoxvirus از خانواده Poxviridae است.
Orthopoxvirus همچنین شامل ویروسهای؛ واریولا (ویروسی که باعث آبله می شود) ، ویروس واکسینیا (مورد استفاده در واکسن آبله) و ویروس آبله گاوی میشود.
آبله میمون اولین بار در سال 1958 کشف شد. در این تاریخ، شیوع بیماری شبه آبله در کلنی های میمونهایی که برای تحقیق در آنجا نگهداری میشدند، رخ داد. از این رو آبله میمون نامگذاری شد. اولین مورد انسانی در سال 1970 در جمهوری دموکراتیک کنگو ثبت شد. بعد از آن، آبله میمون در مردم چندین کشور دیگر در مرکز و غرب آفریقا گزارش شد.
راه انتقال ویروس آبله میمون چیست؟
- انتقال از حیوان به انسان می تواند از طریق تماس مستقیم با خون، مایعات بدن و یا ضایعات پوستی و مخاطی حیوانات آلوده رخ دهد. در آفریقا، شواهدی از عفونت ویروس آبله میمون در بسیاری از حیوانات از جمله برخی سنجاب ها، موش های صحرایی و گونه های مختلف میمون و … یافت شده است. مخزن طبیعی آبله میمون هنوز شناسایی نشده است، اگرچه جوندگان محتمل ترین آنها هستند. بنابراین ویروس می تواند از طریق پوست آسیب دیده، ترشحات مخاطی (چشم، دهان و بینی)، گازگرفتگی توسط حیوانات آلوده، خراشیدگی ناخن حیوان آلوده و تماس با گوشت حیوان آلوده حین آماده سازی یا تماس با محل نگهداری حیوان آلوده نیز صورت پذیرد.
- انتقال از انسان به انسان اغلب از طریق ذرات درشت تنفسی (Droplets) و در برخی موارد نیز از طریق ذرات ریز تنفسی (Aerosols)رخ میدهد. سایر روشهای انتقال از انسان به انسان شامل تماس مستقیم با مایعات بدن یا مواد ضایعه و تماس غیرمستقیم با مواد ضایعه (مانند انتقال از طریق لباسها یا ملحفههای آلوده) است. قطرات تنفسی معمولاً نمی توانند بیش از چند فوت حرکت کنند، بنابراین جهت انتقال از طریق ذرات تنفسی، تماس چهره به چهره طولانی مدت مورد نیاز است.
- انتقال ویروس از طریق جفت از مادر به جنین (که می تواند منجر به انتقال این بیماری به صورت مادرزادی شود) یا در طی تماس نزدیک در حین تولد و پس از تولد رخ میدهد. در حالی که تماس فیزیکی نزدیک یک عامل خطر شناخته شده برای انتقال است، در حال حاضر مشخص نیست که آیا این بیماری می تواند از طریق راه های انتقال جنسی منتقل شود یا خیر؛ که برای درک بهتر این خطر به مطالعات گستردهتری نیاز است.
علائم و نشانههای آبله میمون:
آبله میمون با تب، یک بثورات مشخصه وسیع و معمولاً غدد لنفاوی متورم تظاهر میکند. تشخیص این بیماری از سایر بیماری ها مانند آبله مرغان، سرخک، عفونت های باکتریایی پوست، گال، سیفلیس و آلرژی های مرتبط با دارو بسیار مهم است.
در انسان علائم بیماریی مشابه اما خفیف تر از علائم آبله است. این بیماری با تب، سردرد، دردهای عضلانی و خستگی شروع میشود. تفاوت اصلی بین علائم آبله و آبله میمون در این است که باعث تورم غدد لنفاوی (لنفادنوپاتی) میشود اما در آبله اینطور نیست. دوره کمون (زمان از ورود عامل بیماری زا به بدن تا بروز علائم) می تواند از 5 تا 21 روز متغیر باشد.
بیماری با علایم زیر شروع می شود:
- تب
- سردرد
- دردهای عضلانی
- كمر درد
- تورم غدد لنفاوی
- لرز
- خستگی
در عرض 1 تا 3 روز (گاهی اوقات طولانیتر) پس از ظهور تب، بیمار دچار بثورات می شود که اغلب از صورت شروع شده و سپس به سایر قسمت های بدن گسترش می یابد.
ضایعات به ترتیب در مراحل زیر پیشرفت می کنند:
- ماکول ها (ضایعات مسطح)
- پاپول ها (ضایعات دردناک برجسته)
- وزیکول ها (ضایعات پر از مایع شفاف)
- پوسچول (ضایعات پر از چرک)
- دلمه ها (پوسته)
این بیماری معمولاً 2 تا 4 هفته طول می کشد. طبق گزارشات در آفریقا، این بیماری باعث مرگ 1 نفر از هر 10 نفری شده که به این بیماری مبتلا می شوند. به صورت کلی نسبت بیمارانی که در اثر ابتلا به آبله میمونی میمیرند در موارد ثبت شده بین 0 تا 11 درصد متغیر بوده و در میان کودکان خردسال بیشتر بوده است.
پیشگیری و درمان بیماری آبله میمون چگونه است؟
درمان بیماران آبله میمونی بسته به علائم صورت میگیرد. ترکیبات مختلفی که ممکن است در برابر عفونت ویروس موثر باشند در حال توسعه و آزمایش هستند.
پیشگیری و کنترل آبله میمون در بین جمعیت متکی بر افزایش آگاهی در جوامع و آموزش کارکنان بهداشتی برای جلوگیری از عفونت و به دنبال آن توقف انتقال است.
بیشتر عفونتهای آبله میمون در انسان ناشی از انتقال اولیه از حیوان به انسان است. بنابراین از تماس با حیوانات بیمار یا مرده باید اجتناب شود و تمام غذاهای حاوی گوشت حیوانی باید قبل از مصرف به درستی وکاملا پخته شوند.
از تماس نزدیک با افراد آلوده یا مواد آلوده باید اجتناب شود. هنگام مراقبت از بیمار، در مراکز بهداشتی و در خانه، باید از دستکش و سایر لباس ها و تجهیزات محافظ شخصی استفاده کرد.
افزایش زنجیره ی انتقال این ویروس ممکن است نشان دهنده کاهش ایمنی در همه جوامع به دلیل توقف واکسیناسیون آبله باشد. واکسیناسیون معمول آبله، که در گذشته انجام شد، موجب محافظت متقاطع نسبت به بسیاری از انواع دیگر آبله را درپی داشت.
بنابراین طبق مطالعات واکسن در صورتیکه قبل از قرار گرفتن افراد در معرض ویروس تزریق شود، می تواند تا 85 درصد در جلوگیری از عفونت با ویروس آبله میمون موثر باشد.
References:
- https://www.who.int/health-topics/monkeypox#tab=tab_3
- https://www.cdc.gov/poxvirus/monkeypox/index.html